تبليغ ، مفاهيم و كاربرد
مقدمه :
يكي از مباحث حساس ، ظريف و پردامنه ، تاثير گذار و گاه دگرگون ساز در روابط فردي و اجتماعي تبليغات است ، تبليغات را بايد شناخت ، گرچه اشراف بر همه زوايا و رمز و رازهايش چندان ساده و آسان نيست . اما اقتضائات زندگي آدم ها كه فضاي پر غوغا و تلاطم تبليغي است طلب مي كند تا هر كس به فراخور امكاناتش اين معجون وسوسه انگيز را بياموزد بشناسد وگرنه در قبال تششعات گوناگون و بي وقفه آن بلا دفاع و منفعل مانده و چه بسا كه بعضاً به گمراهي و كج فهمي و زيان كشيده شود .
تبليغات داراي ريشه و سابقه اي ديرينه به اندازه تاريخ است تبليغات در ابتدا و در آغاز زندگي اجتماعي آدمي با گونه ها و ابزارهاي مختلف ارتباطي همچون صدا و بيان و بعداً نوشتار آميخته بوده است تلاش هايي كه براي ترغيب ديگران به انجام دادن يا امتناع ورزيدن از عمل و كاري معمول مي گرديده تبليغ بوده است اين امتزاج و هم پوشاني با انواع ابرازها و تمهيدات ارتباطي تا هم اكنون نيز به اشكال و انواع مختلف ادامه دارد و گاه اطلاع رساني و تبليغ آنچنان با هم تركيب و آميخته مي گردند كه تشخيص آنها چندان آسان نخواهد بود .
بنابراين در قرون اخير تبليغ و تبليغات بعنوان يك مقوله و مبحث ارتباطي با مشخصه ها و معيارها شناسه هايي مورد بررسي و مطالعه قرار گرفته است . بنابراين تبليغات در تمام شئونات زندگي بشر و از ابتدا تاكنون وجود داشته و دارد و تا انسان به موجوديت خود ادامه مي دهد تبليغات نيز جريان خواهد داشت .
تعريف مفاهيم
تبليغ : روش يا روشهاي به هم پيوسته در قالب يك مجموعه ، براي بسيج و جهت دادن نيروهاي اجتماعي و فردي ، از طريق نفوذ در شخصيت ، افكار ، عقايد و احساسات آنها جهت رسيدن به يك هدف مشخص كه اين هدف ممكن است سياسي ، نظامي ، فرهنگي و . . . و نيز مشروع يا نامشروع باشد .
اقناع : عبارت است از تلاش صادقانه براي مجاب ساختن مخاطبين به پذيرش موضوع و خواسته اي ، بوسيله ارائه مناسب اطلاعات مربوط ، نيت نيك و عزمي راسخ وجود دارد كه بر اساس آن تلاشهاي در صورت هاي صادقانه و نه ( آلوده به نيرنگ و دغلكاري ) صورت مي گيرد . و اين تلاش در راستاي مجاب ساختن مخاطبين به پذيرش ايده تصميم و تقاضايي است . راهكار وصول به اين هدف مهم هم ارائه مناسب اطلاعات مربوطه مي باشد .
آگاهي : عمل يا فرآيند خبر دادن ، وضع يا حالت خبردار بودن ، وضع يا حالت دريافتن حقيقت و واقعيت ميزان معلومات را آگاهي مي گويند .
آوازه گري : در مفهوم لغوي آن عمل يا فرآيند آگاهي بخشي يا علاقه مند سازي ديگران است در مورد خوبيها يا نايده هاي چيزي ، كسي ، يا انديشه اي .
ارشاد : راهنمايي ، بويژه در زمينه هاي اخلاقي ، رفتاري ، آييني و آموزش مي باشد .
سير نظور تبليغات
تبليغات داراي ريشه و سابقه اي ديرينه به اندازه تاريخ است تبليغات در ابتدا و در آغاز زندگي اجتماعي آدمي با گونه هاي و ابزارهاي مختلف ارتباطي همچون صدا و بيان و بعداً نوشتار آميخته بود است تلاش هايي كه براي ترغيب ديگران به انجام دادن يا امتناع ورزيدن از عمل و كاري معمول مي گرديده تبليغ بوده است گرچه با اين نام و عنوان خوانده نمي شود اين امتزاج و هم پوشاني با انواع ابزارها و تمهيدات ارتباطي تا هم اكنون نيز به اشكال و انواع مختلف ادامه دارد و گاه اطلاع رساني و تبليغ آنچنان با هم تركيب و آميخته مي گردند كه تشخيص آنها چندان آسان نخواهد بود .
معهذا در قرون اخير تبليغ و تبليغات بعنوان يك مقوله و مبحث ارتباطي با مشخصه ها و معيارها و شناسه هايي مورد بررسي و مطالعه قرار گرفته است بنابراين تبليغات در تمام شئونات زندگي بشر و از ابتدا تاكنون وجود داشته و دارد و تا انسان به موجوديت خود ادامه مي دهد تبليغات نيز جريان خواهد داشت .
تبليغات و دروغ
دروغ به عنوان ويژگي اصلي تبليغات در مباحث مفهومي زيادي به كار مي رود تونيس تبليغات را تلاشي مي داند در جهت اشاعه افكاري فاقد حقيقت و دقت ، مرتون مي گويد اين فكر كه تبليغات بايد حاوي دروغ باشد هنوز ميان برخي از متخصصان رايج است ولي اين طور نيست در تبليغات تنها حقيقت است كه نتيجه مي دهد اين فرمولي است كه روز به روز بيشتر مورد قبول قرار مي گيرد .
تحقيقات تجربي زمان جنگ درباره تبليغات نشان مي دهد كه اعتبار مهم ترين تنگنا است به قول لرنر اجتناب از دروغ قابل كشف يكي از قواعد اصلي بود كه جنگ رواني متفقين را در جنگ جهاني دوم شكل مي داد تبليغ گران متفقين حتي سع مي كردند از گفتن حقايقي كه ممكن بود در نظر دشمن بي اعتبار باشد اجتناب كنند به طور كلي معلوم شد كه مثلاً اعتبار خبر از جهت باور پيامگير حتي از درستي و نادرستي هم مهمتر است .
با ساختن اسطوره تلقين آن تبليغات پيامگير خود را از دنياي واقعي جدا مي كند و او را در كلاف سر در گم تو هم گرفتار مي سازد در اينجا تبليغات از شيوه دروغ بزرگ كه به هيتلر نسبت داده شده است بهتر مي تواند استفاده كند زيرا دروغهاي كوچك زود برملا مي شود ولي با تكرار دروغهاي بزرگ مي توان افراد را به پذيرش ناواقعي ترين چيزها هم وادار كرد .
مفهوم ديگر اسطوره محتواي روان شناختي آن است در اينجا اسطوره به باورهاي ديرينه عميقي درباره واقعيت اجتماعي اشاره دارد كه براي حفظ اعتماد به نفس و هويت افراد بسيار اساسي است چنين اسطوره هايي در برابر شواهد عيني به طور قوي از خود مقاومت نشان مي دهند و از اين جهت براي تبليغات دستمايه بسيار خوبي محسوب مي شوند .
الول تبليغات را به مثابه فن ارتباطي « تام » تلقي مي كند كه پيامگير را از هر سو احاطه مي سازد تمامي شخصيت انسان و تمامي افراد را تحت سيطره خود مي گيرد در اينجا با اسطوره سازمان يافته اي مواجهه هستيم كه مي خواهد تمام وجود انسان را تسخير كند .
تيليغات و مفاهيم نزديك به آن
واژه تبليغات از واژه لاتيني ( propagaree ) گرفته شده است كه خود از نام و عملكرد و مجمع تبليغ و ترويج ايمان مشتق شده است . امروز واژه تبليغ ( سياسي يا پر و پاگاندا ) بيشتري به معناب تاثير گذاري بر عقيده است كه در آن ، هدف نسبت به محتوا از اهميت بشتري برخودار است اين هدف براي تحت تاثير قرار دادن عقايد ، نگرش ها و يا اعمال ديگران با استفاده از نماد هايي چون كلمات ، اشارات ، پلاكاردها ، بناهاي يادبود ، موسيقي ، لباس ، آرايش مو ، تمبر پستي و نظاير آنهاست آنچه تبليغ را از مفاهيمي نظير گفت و شنود و مبادله آزاد متمايز مي سازد . همانا هدف تبليغ است زيرا تبليغ با هدف تاثير گذاردن و هم چنين بر انگيختن افراد به انجام عملي خاص در جهت اهداف مبلغ صورت مي گيرد در اين باره گوبلز و زير تبليغات آلملن نازي مي گويد تبليغات داراي هدف است نه سياست اهدافي كه تبليغات به آنها تمايل دارد عبارتند از : 1 ـ تسليم سازي 2 ـ مفهوم ساختن 3 ـ همكاري كردن 4 ـ ايجاد هراس بنابراين تبليغ سياسي كوششي كم و بيش منظم براي شكل دادن و دستكاري كردن ادراك و همگرا ساختن افراد و هدايت رفتار آنها با اهداف از پيش تعيين شده مبلغ مي باشد .
تبليغات پيوسته بايد رفتار و اعمال مردم را تحت نفوذ و تاثير خود در آورد تا نيروي آنان را در جهتي منطبق با روش مبلغ به كار اندازد . افزون بر اين تبليغات براساس نظر اغواگران و مبلغان بايد بر تغيير افكار و عقايد مردم استوار باشد و از اين طريق آرزوها و نيازهاي آنان را برحسب هدف هاي از پيش تعيين شده و شرايط و امكانات موجود دگرگون و اصلاح سازد .
تبليغات سياسي و تبليغات تجاري
تبليغات سياسي با تبليغات تجاري متفاوت است زيرا تبليغات سياسي بيشتر بر برداشت هاي ذهني استوار است . اين نوع تبليغات به عنوان محمل پندارها و قالب هاي فكري ـ سياسي در هر نظام اجتماعي ، نقش قانوني و پسنديده اي را بر عهده دارد براي دستيابي به چنين هدفي ايجاد سازمان ها و ادارات در قالب وزارتخانه هاي تبليغاتي با توجه به شرايط سياسي عصر كاري عادي و ضرورت است . در حالي كه تبليغات تجاري بر پديده هاي قابل لمس استوار است . تبليغات سياسي خود را بر حق و عين صواب و طرف هاي ديگر را ناحق و ناصواب مي داند در حالي كه تبليغات تجاري تنها خود را مي ستايد .
تبليغات سياسي را بايد از تبليغات ارشادي تفكيك كرد ارشاد جرياني است كه مفاهيم روشن و تاريك را با يكديگر مي آميزد و به وجهي خوشايند در مي آورد و به مردم عرضه مي كند . ولي هدف آوازه گري يا تبليغات . انگيختن عواطف و آماده كردن مردم براي پذيرش عقايد معين است آوازه گر يا تبليغاتچي با آميختن حقيقت و دروغ نمودها را به صورتي جلوه مي دهد كه باعث تمكين مردم به خواست هاي او مي شود . تبليغاتچي از تلقين پذيري انسان سود مي جويد و نيات خود را به مردم تحميل مي كند .
روش ها و شگردهاي تبلغات سياسي در جهان براساس اواع و احوال هر كشور اهداف سياست گذاران و مبلغان و ظرفيت ذهني مخاطبان تفاوت دارد .
انواع تبليغات
دانشمندان علوم رفتاري ، تبليغات را در گونه هاي مختلف طبقه بندي كرده اند :
1 ـ تبليغ سفيد : هدف اين تبليغ ، ايجاد اعتماد در مخاطب به منظور سرمايه گذاري در نيات آتي تبليغاتچي است در اينجا مبلغ ، پيام آشكار و حوادث و اتفاقات را آنگونه كه رخ داده منتقل مي كند زيرا اطلاعات از هر جهت قابل اعتماد است .
2 ـ تبليغات سياه : تبليغي است كه اطلاعات منتشره مخدوش و از بيخ و بن نادرست است و تنها به قصد فريب و نيرنگ مخاطب انجام مي گيرد در واقع تبليغ سياه همان دروغ بزرگ است كه در آن از تمامي شيوه هاي نيرنگ بهره گرفته مي شود و گهگاه در مقابل كشورهاي متخاصم جنبه تلافي جويانه و يا اعلان نوعي جنگ رواني به شمار مي رود .
تبليغ زماني : خاكستري است كه آميزه اي از پيام هاي درست و نادرست باشد در اينجا منبع خبر به درستي اعلام مي شود ولي صحت اطلاعات آن مورد ترديد جدي است و تشخيص صحت و سقم آن بسيار دشوار است .
تبليغ خاكستري : به آنگونه تبليغي كه منابع و مآخذ و شواهد آن خيلي واضح و شناخته شده و موثق نيست و منشا قضاوت ها و نتيجه گيري هاي آن تا حدود زيادي مبهم و مشكوك است خاكستري گفته مي شود و طبيعتاً چنين تبليغاتي نمي تواند اعتماد برانگيز بوده و چندان موثر واقع گردد . گفتني است كه حجم تبليغات خاكستري در بيشتر جوامع نسبتاً زياد است و در بين گروههاي مختلف مردم عموماً رواج و رونق دارد .
تبليغات مستقيم و غير مستقيم
منظور از تبليغات مستقيم ايجاد با پيام هاي تبليغي شفاف و آشكار و غالباً بلاواسطه است تبليغات مستقيم كه داراي ويژگي بلاواسطه بودن است از و پنهان بودن و پنهان كاري پرهيز مي كند و تبليغات غير مستقيم عمدتاً غير علني و غير صريح ، پنهان و ناپيداست با اگر از سوي تراستها و كارتلها و دولت هاي يغماگر و استيلاجو و فرهنگ هاي زبوني بخش باشد بدون ترديد بر طراحي ها و برنامه ريزيهاي دقيق و گسترده ، استوار و با راهبردها و راهكارهاي حساب شده اي همراه است اينگونه تبليغات سود جويانه و يغماگرانه و سرقت شبانه نه تنها سعي در پنهان داشتن و پنهان بودن افكار و عمليات تبليغاتي دارند بلكه در مواقع لزوم با استفاده از فرصت هاي پيش آمده در تسريع و تشديد غارتگري زير پوشش و نقاب تبليغاتي گسترده مي گوشند .
به عبارت ديگر تجاوزگران يغماگر با توجه به اهميت تبليغات در اغلب زمينه ها به جاي حملات نظامي آشكار به لشكر كشيهاي اقتصادي نيمه پنهان و به موازات تجاوز ها و غارتگريهاي نميه پنهان به تبليغات سياسي پيدا و ناپيدا مي پردازند و مقاصد سودجويانه و زبوني بخش خود را دنبال مي كنند .
تبليغات سياسي :
تبليغات سياسي بيش از انواع ديگر تبليغات افكار عمومي را اعم از محدود و گسترده يا محلي و ملي و منطقه اي و جهاني مورد خطاب قرار مي دهد .
از انواع شيوه هاي تبليغات سياسي مي توان به انتشارات ، سخنراني ها ، تظاهرات ، تلاشهاي نمادين و مسافرت را نام برد .
تبليغات تجاري
در كشور ما تبليغات تجاري به شكل محدود و ابتدايي آن فني پر سابقه و قديمي است صدها سال پيش فروشنده هاي دوره گرد در كوچه ها و ميدانهاي شهر با صداي بلند كالاهاي خود را توصيف مي كردند و مردم را تشويق به خريد مي نمودند در روستاهاي ايران رسم ديگري براي فروش و تبليغ كالا رايج بود در هر يك از روستاهاي همجوا به نوبت بازاري تشكيل مي شد كه نام روزي را كه آن كه بازار تشكيل مي گرديد روي آن مي نهادند مانند شنبه بازار دوشنبه بازار
تبليغ تجاري مجموع روشهاي انتفاعي است كه از طرف موسسات اقتصادي به منظور جلب و نگهداري و افزايش خريداران اعمال مي شود .
هدف تبليغات تجاري
1 ـ خريداران احتمالي ، آمادگي ذهني پيدا نمايند تا نسبت به قبول كالاي ويژه اي تصميم بگيرند .
2 ـ رسيدن فروشنده به افراد دور از دسترس
3 ـ بهبود رابطه با واسطه هاي بازرگاني
4 ـ معرفي محصول يا كالاي جديد يا فهرست بهاي جديد
5 ـ افزايش فروش در فصلي معين
6 ـ تسخيرمنطقه جديد و جلب گروه جديدي از مصرف كنندگان
7 ـ گسترش فروش در سطح كلي
8 ـ حسن شهرت موسسه يا كارخانه
ويژگي تبليغات
از آنچه كه درباره مقوله بسيار مهم و حساس تبليعات بيان شد مي توان سه خصلت و ويژگي بارز و شاخص را براي آن برشمرد كه عبارتند از يك سويه بودن دگم و متصلب بودن ، بي شفقت بودن اري تبليغات ، مباحثه و مبادله را بر نمي تابد مي گويد و مي گويد و مي رود بدون آنكه به سود جانب ديگر مجال و امكان ابراز و اظهاري را بدهد تبليغات و با انعطاف و كوتاه آمدن ميانه خوبي ندارد و در تصلب و تحجر به سر مي برد .
بالاخره به تبعات و نتايج هر چند زيان بار و فاجعه آميز حركات و فعاليت هايش نمي انديشد و رحم نمي كند سرش را پايين مي اندازد و چشمانش را مي بندد و با آخرين قوت و قدرت مي تازد او تبليغات است و تبليغات بدون شفقت است .
نظرات دومناك نظريه پرداز ارتباطات و تبليغات در مورد تبليغات
1 ـ ساده سازي : برنامه هاي تبليغاتي ، بيانيه ها ، اعلاميه ها بايد ساده و موجز و روشن و متضمن شعارها و رهنمودهاي مشخص باشند .
2 ـ زشت نمايي : خذف ظرايف و امتيازات و نقاط قوت حريف يا مخالف و ناپسند نشان دادن چهره واقعيت و مبالغه به منظور تحريك و كسب توفيق بيشتر .
3 ـ همنوا سازي : تكرار موضوع يا مضمون اصلي به وجهي پيگير و خستگي ناپذير و در قالبها و مصور و اشكال متنوع يا جديد و هماهنگ ساختن استدلال با روحيات و انديشه و عمل عامه مردم .
انواع مخاطبان مورد تبليغ
1 ـ آنهايي كه آماده اند تا در برابر پيام هاي تبليغاتي مبلغ واكنش مثبت نشان دهند .
2 ـ آنهايي كه خنثي يابي تفاوت هستند
3 ـ كساني كه در برابر تبليغات حالتي خصمانه دارند .
انواع شيوه هاي تبليغات
1 ـ روش لقب گذاري : برچسب منفي زدن به يك انديشه يا نظر اين روش به منظور وادار ساختن مخاطبان به وازدن و محكوم كردن يك انديشه يا برنامه بدون ارائه دليل يا گواه به كار مي رود اين نوع تبليغ طبيعتاً در تبليغات تجاري رواج چنداني ندارد .
2 ـ روش تعميم با زرق و برق : در اين روش سعي مي شود بين يك صفت مثبت و خوب با چيز ديگري كه معرف خوبي ، درستي ، پاكي و نظائر آن است پيوند و از كلمات با ارزش و جذابي نظير « كره طلايي » يا « شامپو معجزه گر » استفاده مي شود .
3 ـ روش انتقال : هدف تعويض و انتقال قدرت و اعتبار چيزي محترم بر چيز ديگري كه مورد احترام همگان است .
4 ـ شهادت : واداشتن شخص محبوب يا منفور به اظهار نظر درباره درستي يا نادرستي يك فكر يا يك برنامه يا شخص است به ويژه در عرصه هاي تبليغات تجاري و مبارزات انتخابي .
5 ـ روش توده پسند : روشي كه از طريق آن خطيب يا اغواگر مي كوشد مخاطبان خود را متقاعد سازد كه نظريات و انديشه هاي او برخاسته از مردم كوچه و بازار است .
6 ـ روش جمع و جور كردن كارت هاي يكدست : عبارت از بهره گرفتن از جزئيات و تكه هاي پراكنده اي از يك موضوع يا رخدادي است كه از ميان انبوهي از اطلاعات درست و نادرست گزينش مي شود به گونه اي كه با يكديگر چفت و بست باشند .
7 ـ روش تظاهر به يكپارچگي : در اين زمينه تبلغاتي با توسل به گرايش مردم از دنباله روي استفاده مي كند زيرا بسياري از مردم پيوسته مي خواهند در اكثريت قرار بگيرند نه در اقليت براي اين منظور تبليغاتچي مي گويد همه مردم با ما هستند و از ما پشتيباني مي كنند در اين نوع تبليغ پيوسته از لفظ « جمع » « همه » و . . . استفاده مي شود .
8 ـ روش هجوم براي سوار شدن به واگن : در واقع نوعي ايجاد مسابقه ميان مردم است در اين روش جوهر تكنيك « عجله كنيد تا به واگن برسيد » به اين معناست كه همه ما قصد سوار شدن به واگن را داريم سپس عجله كنيم تا زودتر به آن برسيم به عبارت ديگر در اين روش تبليغاتچي مي كوشد ديگران را متقاعد كند كه همگان كه ما هم جز و آن هستيم برنامه هاي او را پذيرفته اند بنابراين ما هم هر چه سريعتر به آنها بپيونديم و خود را به واگن برسانيم .
9 ـ روش ضد تبليغ : در اين روش تبليغاتچي مي كوشد به ويژه در تبليغات سياسي ، فرازهايي از مطالب دشمن را در مورد خود به دلخواه گزينش كند و سپس با استدلال و منطقي قوي تر از استلال طرف مقابل آن را نفي نمايد .
10 ـ روش تكرار : تكرار از لحاظ روان شناسي در تشكيل عادت بسيار مفيد است به ويژه اگر با دقت توام باشد بودن تكرار ، تثيت و تقويت دقيق تر عادت ميسر نخواهد بود . اما روش تكرار از قواعد خاصي پيروي مي كند زيرا فاصله هاي تكرار فعل نبايد چندان دراز باشد كه در اين صورت سبب محو شدن آثار قبلي مي شود و نه چندان كوتاه باشد كه ممكن است ملال انگيز و خسته كننده شود و استعداد سازش با وضع جديد را از شخص سلب كند .
11 ـ روش شستشوي مغز : اين واژه كه نخستين بار به مردم آمريكا معرفي شد ترجمه اي از يك اصطلاح چيني به نام هيشي نااو بود كه در گزارش روزنامه نگاران معرفي شده بود و درباره فنون پذيرش عقيده پس از تسلط كمونيست ها در چين به كار برده شد . از لحاظ لغوي به معناي القاء عقيده شديد سياسي است و مي تواند شامل سخنراني هاي پيچيده يا بحث هاي سياسي طولاني مطالعه اجباري مقالات و نظاير آن باشد در اين روش از فن تلقين كه بر مفاهيم روان شناسي استوار است استفاده مي شود اين روش مي كوشد با تبليغات مستقيم وجدان مردم را طبق نمونه اي واحد بسازد و در آنها افكار متحدالشكلي را ايجاد كند در اين روش سعي مي شود روح انتقاد و انديشيدن را صحت و سقم پديده ها و رخدادها حذف كند و عوام را به اين عادت دهد تا هر آنچه را كه از سوي تبليغاتچي جامعه منشر مي شود بدون تعقل باور كنند اين گونه تبليغات ممكن است تبديل به اسلحه و ابزاري خطرناك براي يكپارچه كردن توده هاي عوام شود و به صورت بزرگترين عامل باز دارنده در جهت ايجاد دموكراسي واقعي درآيد زيرا لازمه دموكراسي اطلاعات عيني و آزادي فكر و قضاوت است .
نتيجه گيري :
شناخت محتوا و جوهر اجتماعي تبليغات و نقش و تاثيرات آن بر فكر و فرهنگ و حيات اجتماعي انسانها از اهداف اصلي تبليغات است سعي دانش مزبور بر اين است كه عوامل و عناصر اجتماعي ، فرهنگي ، سياسي و اقتصادي تبليغات و روابطي كه تبليغات را با جامعه و مظاهر حيات اجتماعي پيوند مي دهند و همچنين كنشها و واكنشها متقابل تبليغات و جامعه را با روش عملي مورد بررسي قرار دهد .
در راه شناخت تبليغات اول بايد ابزار تبليغات را شناخت و احاطه كافي بر آن داشت چون تبليغات يك مقوله بسيار حساس مي باشد كه با افكار عمومي سر و كار دارد و مستلزم دقت و شناخت بيشتري مي باشد هميشه بايد از روشهاي تبليغات كه در اين مقاله اشاره شد بتوان به نحو احسن استفاده كرد تا مخاطبان را به پذيرش ايده يا كالا كرد .
در كل دنياي تبليغات يك پر رمز و راز مي باشد و در اين دنياي پر رمز را كسي موفق خواهد بود كه تبليغات را اولاً بخوبي درك كرده باشد و ثانياً روشهاي تبليغات را در انواع تبليغات بداند تا بتواند هر يك از آنها را در زمان لازم به كارگيرد .