تبليغات سياسي به مجموعه اي از تبليغات گفته مي‌شود كه براي اقناع وترغيب افراد وگروه‌هاي مختلف جامعه هدف شكل مي‌گيرد. اين نوع تبليغات در مبارزات انتخاباتي نمايندگي مجلس،شوراي نگهبان و رياست جمهوري نمود پيدا مي‌كند جامعه هدف اين نوع تبليغات مي‌تواند، افراد يك حزب، افراد داخل كشور و نهايتا مجموعه اي از افراد درسطح ملي باشد. پس با توجه به نياز افراد واهداف انتخاباتي و گروههاي هدف نوع رسانه را شناسايي و از آن براي ترغيب و اقناع افكار عمومي استفاده مي‌كنيم. طبيعتا نمي‌توان منحصرا از يك نوع رسانه براي اقناع اقشار مختلف جامعه با شرايط متفاوت فرهنگي و اجتماعي بهره برد.

ما در زمان جنگ مصدومان زيادي داشتيم. افرادي كه بخشهاي مختلف بدن انها آسيب ديده بود وتمامي آنها براي درمان به بهداري مراجعه مي‌كردند.در اين بين متوجه شدم كه پزشك براي همه افراد يك نوع قرص تجويز مي‌كند. گفتم چرا براي تمام بيماران يك نوع قرص را در نظر گرفتيد؟ او ادامه داد،چون قرص ديگري نداريم، پس بايد به همين اكتفا كنيم. اين مثال درست مصداق وضعيت فضاي رسانه‌اي جمهوري اسلامي ايران است كه تنها از يك ابزار رسانه اي براي تبليغات بهره مي‌گيرد واز فضاهاي جديد نظير فيس بوك، تويتر، ماهواره‌ه براي برآوردن نيازه‌هاي اقشار مختلف جامعه با ديدگاههاي متفاوت استفاده نمي كند.


باوجود همه محدوديت هاي دولت ومخابرات در برابر شبكه هاي اجتماعي، اگر به سايت الكسا،سايت شمارنده اين سيستمها،مراجعه كنيم فيس بوك جزو ده سايت بالاي ايران به لحاظ ميزان مخاطب است. مي‌دانيم كه الكسا IPها را مورد شناسايي قرار مي‌دهد و ايران را به عنوان يك IPدر نظر مي‌گيرد. اين قبيل موارد نشان دهنده اين است كه اين فيلتراسيون و محدود كردن‌ها راه به جايي نبرده است ومردم همچنان متقاضي فيس بوك، تويتر و شبكه هاي اجتماعي جديد هستند. صرف محدود كردن وممنوع كردن نمي تواند مؤثر واقع شود. امروز اطلاعيه‌اي را خواندم كه مخابرات كشور استفاده از VPN را غير قانوني نمي داند و به تدريج دولت مجبور به پذيرش اينترنت و تكنولوژي هاي جديد است. هنگام ورود اينترنت، اين تكنولوژي تا مرز حرام بودن پيش رفت و جنتي در نماز جمعه اعلام كرد، اينترنت حرام است. امروز شما بدون اينترنت نمي توانيد مسير طبيعي زندگيتان را طي كنيد. با گذشت زمان اين نوع ابزارها مسئولان را وادار به تسليم مي‌كند. از سوي ديگر ذات تكنولوژي‌هاي جديد محدوديت گريزي است و ديگر مرزهاي جغرافيايي محدود كننده مرزهاي فكري و عقيدتي نيست و به همين دليل نمي توان جلوي آن مقاومت كرد. اين مقاومت‌ها، مقاومت‌هاي كوتاه مدت است كه در دراز مدت شكل آن عوض مي‌شود و بايد روي بسترهاي جديد كار كنيم. ما اگر سراغ بستر‌هاي جديد نرويم قاعدتا بازنده ايم كه دراين مورد هم مي‌توان از تئوري ارتباطي" صندلي خالي" بهره گرفت كه صندلي خالي مي‌ماند، ديگري جاي آن را پر مي‌كند. مخاطب مي‌تواند از طريق وبلاگ، سايت، پورتال، شبكه اجتماعي، ايميل و غيره مفهوم مورد نظر خود را انتقال دهد. كتاب ماهواره هاي نيل پستمن به اين نكته اشاره مي‌كند كه بالاخره اين غذاي جهاني، اين فرهنگ جهاني، اين نياز جهاني با طرحهاي ديگران پر مي‌شود. اگر مي‌خواهيد سهمي ازاين وادي داشته باشيد، بايد سهمتان را تعريف كنيد وگرنه بازنده معركه هستيد. امروز جناب ذاكر بك اعلام مي‌كند كه من رهبر سومين كشور پر جمعيت جهان بعد از هند و چين هستم. وي كشور 800 ميليوني را هدايت و كنترل مي‌كند كه اين 800 ميليون نفر در 167 كشور دنيا از فيس بوك استفاده مي‌كنند.


ما خيلي اوقات در بسياري زمينه ها نظير بحث نوروز، كمپين يك ميليون امضا وماجراي "خليج فارس نه خليج عربي" اين كار را انجام داديم اما به بحث تبليغات كه مي‌رسد، ممنوع است واين دوگانگي‌ها هميشه وجود دارد.

* احزاب تا چه ميزان مي‌توانند بر شبكه هاي اجتماعي جديد تكيه كنند واز چه تكنيك‌هايي براي جهت دهي به افكار عمومي استفاده كنند؟

ما حزب درست وحسابي نداريم. طبق ماده 10كميسيون احزاب، 340حزب وانجمن سياسي شكل گرفته است كه هيچكدام حزب نيستند. حزب به معناي واقعي در تمام زمانها، وقايع، بحران‌ها، حضور خود را اعلام مي‌كند و در بين همه اقشار مانند زنان و جوانان تشكيلات منسجمي دارد و نمي تواند نسبت به شرايط جامعه بي تفاوت باشد. قوي‌ترين حزب به لحاظ ساختار، جدا از وابستگي‌هاي سياسي به شوروي، حزب توده بود كه داراي روزنامه وارگان بود و در تمام شهرها نفوذ داشت. اگر حزبي در چارچوب فضاي دولتي و حكومتي حركت كند، حق مردم را به طور شايسته ادا نمي كند و به معناي واقعي ديگر حزب نيست. امروزه احزاب با استفاده از مطبوعات كاركرد حزبي خود را به رخ مي‌كشند وطبيعتا اگر در فضاهاي مجازي قرار بگيرند،جلوي فعاليتشان گرفته مي‌شود. از سوي ديگر، سنتي بودن احزاب موجب مي‌شود كه قدرت درك وادراك استفاده از فضاهاي نوين را نداشته باشند و جايگاه افلاطوني آانها فراتر از برخورداري از رسانه مطبوعاتي نمي‌رود وجلوتر از آن حركت نمي‌كنند.

اوباما يكي از وبلاگ نويس‌هاي معروف امريكا بود. وي اعتقاد داشت كه يكي از دلايل برنده شدنش حضور در فضاهاي مجازي و شبكه فيس بوك بوده است. امروزه بسياري از سيستم‌هاي كاخ سفيد، كمپين‌هاي مختلف خود را بر روي فيس بوك و تويتر شكل مي‌دهند و برخي از برنامه ها نظير حمايت از سربازان جنگ عراق، افغانستان، فعاليت زنان در چارچوب شبكه اجتماعي فيس بوك شكل گرفته است. آنها اين فضا ها را خوب شناخته اند و برنامه هايشان را تنها درقالب يك پرتال متصل به خود ارائه نمي دهند بلكه تمام كمپين‌هاي خود را ميان مردم برده اند.

آنها از CNN, فاكس نيوز ، CBS، مطبوعات غافل نشدند و دركنارآن از شبكه هاي اجتماعي استفاده كردند. اين همان مفهوم ديپلماسي رسانه اي است كه بايد از تمام ابزارها نه يك ابزار استفاده كرد و استفاده ازيك ابزار، خالي گذاشتن جاها را در پي دارد. اگر ما تنها به يك رسانه با نام صدا و سيماي جمهوري اسلامي تكيه كنيم طبيعتا ميزان تأثير گذاريمان در اين حد خواهد ماند. اميدورام در انتخابات مجلس، كانديداها فضايي را شكل دهند كه كم كم شرايط استفاده از سيستم‌هاي اجتماعي شكل بگيرد.

آموزش و پژوهش همشهري