افكار عمومي و تبليغات سياسي
صاحبان
نفوذ، ديگر نمي توانند قدرت را به دست گيرند و يا آن را حفظ كنند، مگر با موافقت
آشكار نيروي ناپيدايي به نام افكار عمومي.
در
اين بين، تبليغات سياسي، با توجه به تمام امكاناتي كه پيشرفت تكنولوژي ارتباطات و
اطلاعات در اختيار آن قرار داده است، شاهدي بر اهميت موضوع افكار عمومي در جامعه
امروز است. سياستمداراني كه، طرفداران زيادي ندارند و يا نامزدهايي كه براي تحقق
اهداف خود نمي توانند در انتخابات رأي كافي به دست آورند، در واقع از قدرتي
برخوردار نيستند. بدين سان، روز به روز به عده افرادي كه به نقش خود آگاهي مي
يابند و رهبراني كه به مردم اهميت مي دهند و مي دانند در چه مواقعي خواست مردم را
به حساب آورند، افزود مي شود.
در
نتيجه ارتباطي كه ميان تبليغات و تاثير آن بر افكار عمومي وجود دارد بيش از هر چيز
به ميزان پيشرفت جامعه و ماهيت حكومتي بستگي دارد.
دكتر
حسين افخمي، استاد دانشگاه ضمن با اهميت شمردن نقش تبليغات بر جهت دهي به افكار
عمومي مي گويد: «در تبليغات سياسي از يك طرف افكار عمومي و از طرف ديگر رسانه ها و
نهادهاي واسطه اي به شمار مي آيند. اما آنچه در اين ميان حائز اهميت است، عامل
ديگر يعني نقش احزاب است. اگر احزاب در تبليغات غايب باشند، وسايل ارتباط جمعي
اثرات فوق العاده اي خواهند داشت. بنابراين تبليغات سياسي بسيار بستگي به نوع و
تعداد كانال هاي تبليغاتي دارد. به عبارتي هر چه كانال هاي بيشتري در اختيار
صاحبان تبليغات باشد، تاثير آنها به مراتب زيادتر خواهد بود. به طور مثال در
انتخابات سال ۵۸، نياز به تبليغات احساس نمي شد و به شكل سنتي صرف بود. اما در
آخرين انتخابات مجلس مطبوعات بيشترين نقش را در اين زمينه ايفا كردند. تا جايي كه،
بيشترين كانديداهايي كه به مجلس رفتند، كانديداهاي منتخب مطبوعات بودند.» امروزه
در انتخابات نظر هر فردي با ديگران هم وزن است، زيرا افراد تنها يك رأي دارند و
آراي آنها هم با هم مساوي است. در جامعه امروز هر فردي تا حدي اختيار عمل دارد و
مي تواند مسير زندگي خود را خود تعيين كند. به عبارتي هر خانواده اي آزاد است كه
فلان روزنامه را بخرد و به فلان گروه رأي دهد يا از فلان سياست حمايت كند كه با
منافع او بيشتر سازگار است و آرزوهايش را بيشتر برآورده مي كند. در نتيجه گفت وگو
و تبادل نظر با ديگران به تدريج در زندگي روزمره رايج مي شود و حاصل اين گفته ها
در رأي انتخاباتي به صورت جريان هاي فكري بر سرنوشت جامعه تاثير مي گذارد.
پرواضح
است، در اين ميان بيشترين كاري كه تبليغات مي تواند انجام دهد، تحريك مردم به كاري
است كه از قبل زمينه اي در آنها وجود داشته است. يعني تبليغات مي تواند گرايش هاي
موجود درافراد را تقويت كند. اما آيا مي توان اين تبليغات را نوعي فريب دانست؟
دكتر
افخمي در پاسخ به اين سئوال گفت: «تبليغات ميزان آ گاهي مردم را بالا مي
برد، نوعي فريب نيست. گرچه در نظام هاي بسته ملاك، آگاهي مردم نيست و تلاش در
ايجاد انعكاس شرطي است. همچنين آنچه امروز شاهديم وجود يك نوع تبليغات ترس است، كه
خواهد توانست مردم را نسبت به سياست ها آگاه تر كند و ميزان مشاركت را بالا ببرد.
اما
در حال حاضر مطبوعات ما به مواردي مي پردازند كه بي ربط است. مطبوعات بايد تلاش
كند تا رابط واقعي بين مردم و سياستمداران باشد، نه اينكه بعد از انتخابات به خودي
خود طرفدار دولت حاكم شود. يعني همان وحدتي كه هميشه، صحبت آن مطرح بوده است. زيرا
در چنين شرايطي تفاوت ها مد نظر قرار نمي گيرد و به همين دليل است كه با گذشت
ساليان سال هنوز ما داراي دولت حاكم و دولت سايه هستيم.»
وي
در ارتباط با نظام رسانه اي ايران اضافه مي كند: «نظام رسانه اي ايران، بسيج گر
است. يعني منطق آن سياه و سفيدي است و معمولاً در يك دوره خاص ابزار تبليغات محسوب
مي شود. البته اين نوع رفتار در زمان جنگ، پسنديده است. اما در زمان صلح مفيد به
نظر نمي آيد. به خصوص در شرايطي كه ميزان اعتماد مردم به مطبوعات و رسانه ها بسيار
كم شده است.»
اين
استاد دانشگاه موقعيت پيام هاي تبليغاتي را در مورد كشورهايي كه نظام هاي حزبي
دارند كاملاً واضح و روشن مي داند و در جوامع بسته همه چيز را مبهم مي بيند و در
اين مورد ابراز مي دارد: «شعارهاي تبليغاتي بايد حالت متافيزيكي
داشته باشند. بر فرض اگر داشتن يا نداشتن راكتور اتمي مفيد يا مضر است بايد درباره
آن توضيح داده شود و اگر تنها به اينكه جامعه نيازمند اصلاحات است، اكتفا كرد
افكار عمومي به اين نتيجه مي رسند كه چرا و به چه كسي رأي دهند.»
□
View: 4971 - Print: 24 - Email: 1
اين مطلب را در سايت ماخذ آن ببينيد:
http://www.sharghnewspaper.com/821018/media.htm